Erzurum Kongresi ve Önemi

Erzurum Kongresi ve Önemi

Doğuda, Ermeni Devleti'nin kurulmasını önlemek amacıyla Doğu Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti tarafından düzenlenmiştir.

Mustafa Kemal, kongreden önce askerlik görevinden istifa ederek kongreye katılmıştır. Mustafa Kemal'in oy birliğiyle seçilerek başkanlığını yaptığı kongre 23 Temmuz 1919'da toplanarak aşağıdaki kararları almıştır.

Erzurum Kongresi kararları

- Millî sınırlar içinde bulunan vatan bir bütündür, parçalanamaz. Önemi: Misak-i Milli'nin ilk maddesi. - Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı, Osmanlı Hükûmeti’nin dağılması halinde millet hep birlikte direniş ve savunmaya geçecektir. Önemi: Doğu'da bulunan cemiyetler birleştirilmiştir. - Vatanın ve istiklalin korunmasına ve sağlanmasına merkezi hükûmetin (istanbul Hükûmeti) gücü yetmediği takdirde, amacı gerçekleştirmek için geçici bir hükûmet kurulacaktır. Bu hükûmetin üyeleri millî kongre tarafından seçilecektir. Kongre toplanamamışsa bu seçimi Temsil Heyeti ( Heyet-i Temsiliye) yapacaktır. Önemi: Bölgesel amaçlı Temsil Heyeti oluşturulmuştur. - Kuvayımilliyeyi amil (etken) ve millî iradeyi hakim kılmak esastır. Önemi: Millid iradeye dayalı yeni bir yönetimden bahsedilmiştir. - Hristiyan unsurlara (azınlıklara) siyasi hâkimiyetimizi ve sosyal dengemizi bozucu haklar verilemez. - Manda ve himaye kabul olunamaz. Önemi: Manda ve himaye İlk defa burada reddedilmiştir. - Millî Meclisin derhal toplanması ve hükûmet işlerinin meclis denetiminde yürütülmesini sağlamak için çalışılacaktır.

Kongre, dağılmadan önce 7 Ağustos 1919 günü Mustafa Kemal’in başkanlığında, dokuz kişilik bir Heyet-i Temsiliye seçerek çalışmalarını tamamlamıştır.

Erzurum kongresi toplanış amacı yönünden bölgesel, aldığı kararlar yönünden ulusal bir kongredir. Doğuda bulunan cemiyetler, Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk cemiyeti adı altında birleşmiştir.