2. Meşrutiyet Dönemi

II. İkinci Meşrutiyet Dönemi

II. Meşrutiyetin su yüzüne çıkardığı önemli bir gelişme de, XIX. yüzyılın sonlarında İzmir'de ticaret ve sanayi alanında etkili bir şekilde rol oynamaya başlayan Türkler ile başta Rumlar olmak üzere diğer etnik gruplar arasında yaşanan rekabettir.

1900'lere gelindiğinde Türklerin dış ülkelerle ilişki kurarak ticari hayatta etkinliklerini arttırmaya başladıkları görülmektedir. Ancak bu etkinliğin son derece yavaş ilerlediği anlaşılıyor. Örneğin 1895 yılında İzmir Ticaret Borsası'nda işlem yapan tek bir Türk komisyoncu bulunmuyordu.

Hatta bu gibi Müslüman/Türk Tüccarlardan biri olan Uşakizade Sadık Bey ticari faaliyetini Amerika Birleşik Devletlerini kapsayacak şekilde genişletmişti. Ancak bu gibi girişimlerin sınırlı kaldığı ve başlangıçta Türklerin aracılıktan pek ileri gidemedikleri anlaşılıyor.

Tüccar olarak ortaya çıkan Türkler'in gerçek durumu da komisyonculuktan öteye gidemiyordu. Türk tüccarı namı altındaki komisyoncular köylüden aldıklarını, gayrimüslim tüccara aktarıyordu. Ticaret hayatında, Türklerin en yüksek mevkileri buydu. Milli İktisat ve İzmir

1908'de II. Meşrutiyet ilan edildi. Meşrutiyet döneminde önemli siyasal hedeflerin yanında, ekonomik sistemin liberalleşmesi de yer alıyor.

Osmanlı insanı girişimciliğe özendiriliyor, yabancı sermayeye ve kısıtlamalara karşı önlemler geliştirilmeye çalışılıyordu.

II. Meşrutiyetin yarattığı özgürlük ortamında Türk ulusçuluğu canlanmış, Türk ulusçuluğunun iktisadi yansıması ise Milli İktisat Politikasının benimsenmesi şeklinde tezahür etmiştir. Bu yansıma İzmir gibi Rum nüfusun yoğun olduğu bölgelerde, öncelikle Türkler ile Rumların karşı karşıya gelmesine yol açmıştı.

Balkan savaşları sırasında yapılan bir inceleme İzmir'deki Yunanlılar'ın 45.000'i bulduğunu göstermekteydi. İzmir ticaretinde gittikçe daha büyük bir paya sahip olmaya başlayan Rumlar, İzmir Ticaret Odası'nda ve İzmir Ticaret Borsası'nda etkindiler.

20. yüzyıla girerken Ticaret Odası üyelerinin çoğunluğunu Rumlar oluşturuyordu.

Savaş Yılları ve İzmir Ticaret ve Sanayi Odası

Balkan Savaşları Türk milliyetçiliğinin gelişmesinde önemli bir etmen oluşturdu. O güne kadar ekonomiyi yabancıların elinden kurtarıp Osmanlı uyruğunda bulunanları hakim duruma getirmek olarak algılayan milli iktisat" Balkan Savaşları ile birlikte Türkleri ekonomik hayata hakim kılma biçimine dönüştü.

Ancak I. Dünya Savaşı'nın başlaması İzmir'de Türkler'in ticari hayatta etkin rol almalarına hem olumlu hem de olumsuz etkilerde bulundu. Savaş Türk tüccarının daha fazla ön plana çıkarılması için bir vesile oluşturmuştu. Fakat savaşın ilerleyen yıllarında ticareti yapılacak mal kalmayınca, bu avantaj hiçbir işe yaramadı.

Tüm bu olumsuzluklara karşı İzmir'de iktisadi hayata Türkleri hakim kılma çabaları devam etti. Bu amaçla milli sermayeden teşekkül eden banka ve şirketler kuruldu. Milli Aydın Bankası, Manisa Bağcılar Bankası, Türkiye Palamutçuları Anonim Şirketi bu kuruluşlardan bazılarıdır.